Geçici İş Göremezlik Ödeneği hakkında herşey

A’dan Z’ye Geçici İş Göremezlik Ödeneği

Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamınca sigortalı olarak çalışan kişilere iş kazası, meslek hastalığı, annelik veya hastalık hallerinden doğan durumlarında belirli şartların yerine getirilmesi kaydıyla bazı haklar tanınmaktadır. Geçici iş göremezlik durumu bu hallerin ortaya çıkması ile ilgili hekim veya sağlık kurulu raporlarında belirtilen istirahat süresini tanımlar. Bu durumların herhangi birinin gerçekleşmesi halinde istirahatli olduğu süre boyunca geçici iş göremezlik ödeneği verilir. Sigortalının bu durumlardan doğan gelir kaybını telafi etmek için SGK tarafından verilen bir ödemedir.

Geçici İş Göremezlik Ödeneği Nasıl Hesaplanır?

            Geçici iş göremezlik ödeneği iş kazasının olduğu, meslek hastalığının ise başladığı tarihten önceki 12 aydaki son 3 ay içindeki prime esas kazançların, prim ödeme gün sayısına bölünmesi ile hesaplanır. Analık ve hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki 12 aydaki prime esas günlerin ödenen prime bölünmesi ile hesaplanır.

Geçici İş Göremezlik Ödeneği Ne Zaman Yapılır

            Geçici iş göremezlik ödeneğinin hesaplanması ve ödenmesine dair tüm işlemler SGK tarafından yapılır. Sigortalının iş göremezlik durumu halinde işverenin SGK’ya bildirim yapması gerekmektedir. Ödemeler her ayın 8-14 günleri arasında PTT aracılığı ile yapılır.

            Sigortalı geçici iş göremezlik istirahat raporunun dolduğu son günden itibaren 5 yıl içerisinde kullanmaması durumunda hakkından yararlanamaz. PTT’ye ödenen geçici iş göremezlik ödeneği iki ay süre bekletilir, sigortalı kullanmaz ise SGK’ya geri aktarılır. SGK’da 5 yıl süre bekledikten sonra kullanılmayan haklar tekrar kullanılamaz.

İş Kazası ve Meslek Hastalığı Kapsamında İş Göremezlik Durumu

Sigortalının çalıştığı süre içerisinde iş kazası gerçekleşmesi durumunda SGK’ya iş kazası bildirimi yapılmalıdır. Meslek hastalığı halinde ise, SGK’ya bağlı Sağlık Kurulunca hastalığın meslek hastalığı olduğu tespit edilmelidir. Bu şartlar yerine getirildiği zaman sigortalı geçici iş görmezlik ödeneğinden yararlanabilir. İş kazası ve meslek hastalıklarına bağlı durumlarda belirli bir prim ödeme şartı bulunmamaktadır.

Bu durumlardan kaynaklı iş göremezliğe uğrayan sigortalı yatarak ve ayakta tedavi görse bile istirahatli olduğu her gün için iş göremezlik ödeneği alır.

Hastalık Kapsamında İş Göremezlik Durumu

            Sigortalının çalıştığı süre içerisinde hastalık durumdan kaynaklı istirahatlerinde geçici iş görmezlik hakkı uygulanır. Sigortalı eğer istirahatinin başladığı tarihte halen sigortalı ise, iş görmezliği başladığı tarihten önceki 1 yıl içinde en 90 gün kısa vadeli sigorta primine sahipse, istirahat süresince iş yerinde fiilen çalışmıyorsa ve SGK tarafından görevlendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu almışsa geçici iş görmezlik ödeneğinden de yararlanabilir.

            Hastalık nedeniyle geçici iş göremezliğe uğrayan sigortalı istirahatinin başladığı üçüncü günden itibaren geçici iş görmezlik ödeneğini alır. İlk iki gün için geçici iş görmezlik ödeneği alınmaz.

Analık Hali Kapsamında Geçici İş Göremezlik Durumu

            Sigortalı çalıştığı süre içerisinde doğum gerçekleştirdiyse geçici iş göremezlik hakkına tabi olur. Geçici iş görmezlik ödeneğinden yararlanabilmesi için istirahatinin başladığı süre içinde sigortalı olması, doğumdan önceki 1 yıl için de en az 90 gün kısa vadeli sigorta primine sahip olması, istirahat süresince işyerinde fiilen çalışmamış olması ve doğumun gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

            Analık nedeniyle geçici iş görmezlik hakkına sahip olan kişi hekimin vereceği rapor doğrultusunda doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede istirahatli sayılır ve geçici iş görmezlik ödeneği hakkında yararlanabilir. Çoğul gebeliklerde doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki hafta daha eklenir.

            Erken doğum olması halinde doğum öncesi kullanılmayan süreler ve kişinin kendi isteği ve hekim onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalıştığı süreler doğum sonrası istirahat süresine eklenir ve bu süreler için geçici iş göremezlik ödeneği alınır.

Emekli Çalışanlarda Geçici İş Göremezlik Durumu

Emekli olduktan sonra sigortalı olarak çalışmaya devam edenler yani Sosyal Destek Güvenlik Primli çalışan sigortalılar iş kazası ve meslek hastalıkları durumlarında geçici iş göremezlik hakkından ve ödeneğinden yararlanabilirler ancak hastalık ve analık durumlarında bu haklar uygulanmamaktadır.

Bağ-Kur Kapsamında Çalışanlarda Geçici İş Göremezlik Durumu

            4/b kapsamında sigortalı olan muhtarlar, ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar ve tarımsal faaliyette bulunanlar iş kazası, meslek hastalıkları ve analık haklarından doğan geçici iş göremezlik ödeneğinden faydalanabilirler. Ancak sadece 4/b kapsamına Bağ-Kur’lu olanlar iş kazası ve meslek hastalıkları hakkından yararlanabilirler. Analık hakkından yararlanamazlar.

            Bağ-Kur kapsamında sigortalı olanların bu ödenekten yararlanabilmesi için genel sağlık sigortası dahil prim borcu bulunmamalıdır.

İsteğe Bağlı Sigortalılarda Geçici İş Görmezlik Durumu

            İsteğe bağlı sigortalılıkta kısa vadeli sigorta primi ödenmez ancak geçici iş göremezlik ödeneği kısa vadeli sigorta kollarından sağlanan bir haktır. Bundan kaynaklı olarak isteğe bağlı sigortalılar geçici iş göremezlik hakkına tabi değillerdir.